Συχνές ερωτήσεις για τον νέο Πτωχευτικό Νόμο

Η πτώχευση κηρύσσεται μετά από αίτηση που υποβάλλει:

• ένας ή περισσότεροι πιστωτές με έννομο συμφέρον, ή
• ο εισαγγελέας πρωτοδικών, για λόγους δημόσιου συμφέροντος, ή
• ο ίδιος ο οφειλέτης.

Σύμφωνα με τον νέο Πτωχευτικό Νόμο 4738/2020, ο οφειλέτης κηρύσσεται σε πτώχευση όταν βρίσκεται σε παύση πληρωμών.

Αυτό σημαίνει ότι αδυνατεί να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του με τρόπο γενικό και μόνιμο, χωρίς δόλια ή καταστρεπτικά μέσα.

Δείτε αναλυτικά πότε βρίσκεται σε παύση πληρωμών ο οφειλέτης και υπό ποιες οικονομικές προϋποθέσεις κηρύσσεται πτώχευση.

Για οφειλές πάνω από 30.000€, ο οφειλέτης τεκμαίρεται ότι βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα:

1. τουλάχιστον το 40% ή τουλάχιστον 60% όταν πρόκειται για πτώχευση μικρού αντικειμένου, των συνολικών ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεών του προς τον αντίστοιχο φορέα.
2. για τουλάχιστον 6 μήνες.
3. εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνεaι το ποσό των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ

Ο οφειλέτης παραμένει σε παύση πληρωμών ακόμη κι αν:

• καταφέρει να εκπληρώσει επιλεκτικά κάποιες ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του ή
• αδυνατεί να εκπληρώσει έστω και μία σημαντική ληξιπρόθεσμη χρηματική οφειλή του.

Τα οικονομικά στοιχεία του οφειλέτη τίθενται υπόψη του δικαστηρίου. Με βάση αυτά, πτώχευση κηρύσσεται εφόσον θεωρηθεί πιθανό ότι η περιουσία ή το εισόδημα του οφειλέτη επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας.

Σε διαφορετική περίπτωση, το δικαστήριο διατάσσει την καταχώριση του ονόματος ή της επωνυμίας, κατά περίπτωση, του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας.

Με την πτώχευση μπορεί να ρευστοποιηθούν:

• το σύνολο της περιουσίας του οφειλέτη, ή
• επιμέρους λειτουργικά σύνολα της περιουσίας του, ή
• κατ’ ιδίαν περιουσιακά στοιχεία του

Η πτώχευση αποσκοπεί στη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών του οφειλέτη και στην επιστροφή παραγωγικών μέσων σε δυνητικά παραγωγικές χρήσεις το συντομότερο δυνατό.

Ναι, ο πιστωτής έχει δικαίωμα να απαιτήσει την πλήρη ικανοποίηση της απαίτησής του από κάθε συνοφειλέτη και εγγυητή που ευθύνεται εις ολόκληρον, δηλαδή για το σύνολο της οφειλής.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να κηρυχθεί σε πτώχευση τουλάχιστον ένας από τους συνοφειλέτες.

Η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει το σύνολο της περιουσίας που ανήκει στον οφειλέτη κατά την κήρυξη της πτώχευσης, οπουδήποτε και αν βρίσκεται. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνει και τα εισοδήματα του οφειλέτη μετά την κήρυξη της πτώχευσης.

Στην πτωχευτική περιουσία ανήκουν και τα λογιστικά αρχεία και τα λογιστικά στοιχεία του οφειλέτη. 

Ωστόσο, στην πτωχευτική περιουσία δεν ανήκουν τα ακατάσχετα ή εξαιρούμενα με ειδικές διατάξεις νόμων, περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη.

Όταν ο οφειλέτης είναι φυσικό πρόσωπο, από την κήρυξη της πτώχευσης μέχρι την απαλλαγή του οφειλέτη, στην πτωχευτική περιουσία ανήκει το μέρος του ετησίου εισοδήματός του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. 

Για να εξαιρεθούν τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη από την πτωχευτική περιουσία ανεξαρτήτως ύψους, ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτηση.

Το πτωχευτικό δικαστήριο μπορεί να κάνει δεκτή την αίτηση εξαίρεσης, εφόσον διαπιστώσει ότι η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει:

• την κύρια κατοικία του οφειλέτη ή/και
• άλλα πάγια περιουσιακά στοιχεία του

που υπερβαίνουν σε αξία το 10% των συνολικών του υποχρεώσεων και η ελάχιστη αξία τους δεν υπολείπεται 100.000€. Εξαιρούνται όσα έχουν αποκτηθεί κατά τη διάρκεια των 12 μηνών που προηγούνται της υποβολής της αίτησης πτώχευσης.

Ωστόσο, εάν τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη υπερβαίνουν το πενταπλάσιο των εύλογων δαπανών διαβίωσης, το υπερβάλλον ποσό ανήκει στην πτωχευτική περιουσία.

Μόνο ο σύνδικος ασκεί τη διοίκηση της πτωχευτικής περιουσίας του οφειλέτη. Συγκεκριμένα, με την κήρυξη της πτώχευσης:

1. Επέρχεται πτωχευτική απαλλοτρίωση. Αυτό σημαίνει ότι ο οφειλέτης χάνει αυτοδικαίως τη διοίκηση (διαχείριση και διάθεση) της περιουσίας του. 
2. Πράξεις διαχείρισης ή διάθεσης στοιχείων της πτωχευτικής περιουσίας από τον οφειλέτη ή προς αυτόν είναι ανενεργές χωρίς τη σύμπραξη του συνδίκου. Απαγορεύεται να καταχωριστούν σε δημόσια βιβλία οποιασδήποτε φύσεως, χωρίς τη γραπτή έγκριση του συνδίκου.
3. Ο οφειλέτης δεν νομιμοποιείται σε δίκες που αφορούν την πτωχευτική περιουσία. Έχει όμως το δικαίωμα να παρεμβαίνει προσθέτως στις δίκες που διεξάγει ο σύνδικος.

Εάν η αίτηση αφορά πτώχευση μικρού αντικειμένου, δεν μπορεί να περιέχει αίτημα για εκποίηση του συνόλου ή μέρους της επιχείρησης.

Στις λοιπές πτωχεύσεις η αίτηση πτώχευσης μπορεί να περιέχει αίτημα για εκποίηση του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησης ή των επιμέρους λειτουργικών συνόλων αυτής, εφόσον υποβάλλεται:

1. Από πιστωτή ή πιστωτές του οφειλέτη που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 30% του συνόλου των απαιτήσεων σε βάρος του οφειλέτη.
2. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ενέγγυοι πιστωτές που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 20% τουλάχιστον των ενέγγυων.

Με την ίδια απόφαση της πτώχευσης, το πτωχευτικό δικαστήριο αποφαίνεται και περί της εκποίησης των κατ’ ιδίαν περιουσιακών στοιχείων ή περί της εκποίησης του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησης ή των επιμέρους λειτουργικών συνόλων αυτής.

Για να αξιολογήσει εάν η αιτούμενη διαδικασία ρευστοποίησης βελτιώνει την ανάκτηση των πιστωτών, το δικαστήριο λαμβάνει κυρίως υπόψη του τις απόψεις των πιστωτών που συμμετέχουν στη διαδικασία. Τις σταθμίζει σε συνάρτηση με το ύψος των απαιτήσεων καθενός από αυτούς.

Ο οφειλέτης φυσικό πρόσωπο απαλλάσσεται πλήρως από κάθε οφειλή προς τους πτωχευτικούς πιστωτές σε 36 μήνες από την ημερομηνία κήρυξης της πτώχευσης ή την καταχώρισή του στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας. Ωστόσο, εάν μέσα σε αυτό το διάστημα των 36 μηνών υποβληθεί προσφυγή οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον κατά της απαλλαγής του οφειλέτη, δεν επέρχεται απαλλαγή. 

Εάν η πτωχευτική περιουσία του οφειλέτη περιλαμβάνει την κύρια κατοικία ή/και άλλα πάγια περιουσιακά στοιχεία που υπερβαίνουν σε αξία το 10% των συνολικών τους υποχρεώσεων και η ελάχιστη αξία τους δεν υπολείπεται των 100.000 Ευρώ, η απαλλαγή επέρχεται σε 1 έτος. Ωστόσο, εάν προβληθούν ενστάσεις για δόλια πτώχευση ή απόκρυψη στοιχείων από τους πιστωτές, δεν επέρχεται απαλλαγή.

Όχι. Οι συνοφειλέτες / εγγυητές συνεχίζουν να ευθύνονται έναντι του πιστωτή και μετά την πτώχευση, ακόμη κι αν ο αρχικός οφειλέτης απαλλαγεί.

Ναι, μπορεί να ανακληθεί η απόφαση που κηρύσσει την πτώχευση. Ο οφειλέτης πρέπει να κάνει αίτηση από το δικαστήριο που κήρυξε την πτώχευση.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάκληση της απόφασης πτώχευσης είναι να ικανοποιήθηκαν ή να συναινούν οι πιστωτές που μετείχαν στη διαδικασία κήρυξης της πτώχευσης.

Ναι, μπορεί να ανασταλεί. Το δικαστήριο που δικάζει ανακοπή, έφεση ή αναίρεση κατά της απόφασης εκποίησης μπορεί να αναστείλει την εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη από τον σύνδικο.

Για την αναστολή της εκποίησης το δικαστήριο αποφασίζει με βάση τις προϋποθέσεις που αφορούν ειδικά τους ενέγγυους πιστωτές.

Το Πρωτοδικείο ή το Ειρηνοδικείο (για πτώχευση μικρού αντικειμένου) στην περιφέρεια όπου βρίσκεται:

• η κατοικία του οφειλέτη – εάν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο
• το κέντρο των κυρίων συμφερόντων του οφειλέτη – εάν πρόκειται για νομικό πρόσωπο.

Στις πτωχευτικές δίκες τα έξοδα που επιδικάζονται σε βάρος του οφειλέτη ή του συνδίκου, τα έξοδα που επιδικάζονται βαρύνουν την πτωχευτική περιουσία.